Η πλήρης υλοποίηση του υφισταμένου νομικού πλαισίου και η βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων σε θέματα ασφάλειας είναι τα «κλειδιά» για την πιο αποτελεσματική θωράκιση και της ασφάλειας αερομεταφορών απέναντι στις τρομοκρατικές απειλές, αναφέρει στη «Ν» ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων ασφαλείας κρίσιμων εγκαταστάσεων ICTS Hellas κ. Παναγιώτης Καμπούρογλου.
Με αφορμή την πολύνεκρη επίθεση στο Παρίσι και τη συντριβή αεροσκάφους της ρωσικής Metrojet στην Αίγυπτο πιθανότατα λόγω ενεργοποίησης εκρηκτικού μηχανισμού, ο κ. Καμπούρογλου επισημαίνει ότι δεν χρειάζονται νέοι κανόνες ασφαλείας για την ασφάλεια αεροδρομίων αλλά πρέπει να ενισχυθεί η πρόληψη σε σχέση με την επίπεδο επικινδυνότητας (risk assessment) της Χώρας και τυχόν στόχων της. Προσθέτει επίσης στη σχετική συζήτηση την ανάγκη διαμόρφωσης μιας συνολικής στρατηγικής, πρώτα απ’ όλα σε επίπεδο Ε.Ε., για την εξάλειψη των αιτιών της τρομοκρατίας παγκοσμίως.
Όχι νέοι κανόνες ασφαλείας
Σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ICTS Hellas, η έξαρση της τρομοκρατίας δεν πρέπει να οδηγήσει στη θέσπιση περισσότερων διεθνών κανόνων και μέτρων ασφαλείας καθώς υπάρχουν ήδη αρκετοί. Θεωρεί ότι η σωστή υλοποίησή τους πάσχει, διότι ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η ασφάλεια υποδομών αντιμετωπίζεται ως «Κόστος» που μπορεί να αποφευχθεί ή να μειωθεί σημαντικά. Σημαντικό επίσης πρόκριμα είναι η δικτύωση και συνεργασία – κυρίως σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών και εφαρμογής προληπτικών μέτρων – των εθνικών και υπερεθνικών οργανισμών που έχουν πεδίο ευθύνης τη δημόσια ασφάλεια και την ασφάλεια μεταφορών. Στην κατεύθυνση αυτή προτείνει τη δημιουργία ομάδων εμπειρογνωμόνων («ομάδα Σοφών») από μυστικές, στρατιωτικές, αστυνομικές και πολιτικές υπηρεσίες που θα κρίνουν το επίπεδο επικινδυνότητας της Χώρας και των τυχόν στόχων της. Παράλληλα θέτει το ζήτημα μιας ενιαίας πολιτικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και των αιτιών που τη δημιουργούν, η οποία, από τη μία μετέρχεται τακτικές ασύμμετρου πολέμου εκμεταλλευόμενη την έξαρση των προσφυγικών ροών ενώ, από την άλλη, έχει χαρακτήρα ενός «ιδιότυπου» εμφυλίου δεδομένου ότι οι δράστες τρομοκρατικών χτυπημάτων επιτίθενται σε συμπολίτες τους.
Λιγότερο προβλέψιμοι έλεγχοι
Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια αερομεταφορών ο κ. Καμπούρογλου στην Ευρώπη σημειώνει στη «Ν» ότι το σημερινό σύστημα χρήζει συνολικής αναδόμησης και αντικατάστασής του με ουσιαστικότερους ελέγχους πραγματικών υπόπτων και όχι του συνόλου των επιβατών και φορτίων όπως γίνεται σήμερα. Βέβαια, ακόμη δεν υπάρχει η σχετική εγκεκριμένη τεχνολογία στην αγορά.
Θεωρεί ότι αυτό που χρειάζεται η ασφάλεια αεροδρομίων είναι μια προσέγγιση που θα καθιστά τους ελέγχους ασφαλείας λιγότερο προβλέψιμους για τους επίδοξους τρομοκράτες και με περισσότερους κύκλους ασφαλείας. «Ας μετατρέψουμε το δικό τους πλεονέκτημα, αυτό του αιφνιδιασμού, σε δικό μας» λέει χαρακτηριστικά. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό, εξηγεί, είναι περισσότερη έμφαση στο λεγόμενο interviewing, μία μέθοδο που χρησιμοποιεί με μεγάλη επιτυχία η ICTS εδώ και δεκαετίες. Σημειώνει, ωστόσο, ότι η σκιαγράφηση του προφίλ δεν μπορεί να βασίζεται σε γενικευμένα στερεότυπα, όπως για παράδειγμα το να καθίσταται κάποιος εξ αρχής ύποπτος μόνο και μόνο για το ότι είναι Μουσουλμάνος νέος άνδρας. Αντιθέτως, πρέπει να βασίζεται σε ένα σύνολο δεδομένων τα οποία γνωρίζουμε για τον κάθε επιβάτη ή το φορτίο που ταξιδεύει.
Αντιμετώπιση των «εσωτερικών απειλών»
Ένας άλλος παράγοντας τρωτότητας στην ασφάλεια αερομεταφορών που επισημαίνει στη «Ν» ο Διευθύνων Σύμβουλος της ICTS Hellas είναι η λεγόμενη «εσωτερική απειλή». Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ως πιθανή εξήγηση για τη βόμβα που φέρεται να εξερράγη στο αεροσκάφος της Metrojet είναι η τοποθέτηση βόμβας από έναν υπάλληλο, χειριστή αποσκευών, ή κάποιον που είχε πρόσβαση «από μέσα» στο αεροδρόμιο Σαρμ ελ Σέιχ της χερσονήσου του Σινά στην Αίγυπτο. Μεγαλύτερη έμφαση στην αντιμετώπιση των εσωτερικών απειλών μπορεί κατά τη γνώμη του να δοθεί με πιο εντατική αξιοποίηση των κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης στους χώρους των αεροδρομίων αλλά και με πιο αντισυμβατικές – και λιγότερο προβλέψιμες – μεθόδους screening, όπως η δειγματοληπτική βιοανίχευση δειγμάτων φορτίων και η επέκταση της χρήσης εκπαιδευμένων σκύλων Κ9 ή το λεγόμενο crowd observation. Αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι πολύ λίγα αεροδρόμια έχουν τη δυνατότητα να επενδύουν κάθε φορά στην τελευταία λέξη της τεχνολογίας στο screening, ο κ. Καμπούρογλου επανέρχεται στην ανάγκη ενδελεχών συνεντεύξεων και ελέγχων υπόπτων επιβατών ή φορτίων.
Αναδιοργάνωση της ΥΠΑ
Αναφερόμενος ειδικά στη χώρα μας επαναλαμβάνει την χρονίζουσα εκκρεμότητα της πλήρους εφαρμογής του Ν. 3913/2011 για την αναδιοργάνωση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας με την οποία αναλαμβάνει αποκλειστικώς ρυθμιστικές και εποπτικές αρμοδιότητες. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ICTS Hellas εκτιμά ότι η απεμπλοκή της από μια σειρά θέματα, όπως η διαχείριση των αεροδρομίων και η εκπαίδευση προσωπικού ασφαλείας, θα της δώσει τη δυνατότητα να αφοσιωθεί απρόσκοπτα στον καλύτερο έλεγχο της τήρησης των διεθνών και εθνικών κανόνων ασφαλείας. Προσθέτει εξάλλου ότι, λόγω της διασυνδεσιμότητας μεταφορικών υποδομών, η επαγρύπνηση για την αυστηρή εφαρμογή των κανόνων ασφάλειας θα πρέπει να συμπεριλάβει, εκτός των αεροδρομίων, τα λιμάνια αλλά και κομβικούς σταθμούς μέσων σταθερής τροχιάς από αντίστοιχες υπηρεσίες στα πλαίσια του αμερικανικού μοντέλου της Transportation Security Administration (TSA).
Πλήγμα και στην τουριστική οικονομία
Σημειώνει τέλος, τη σημασία του παράγοντα Ασφάλεια για τη διεθνή εικόνα της χώρας μας ως τουριστικού προορισμού, παρατηρώντας ότι η έξαρση της τρομοκρατίας μπορεί να επιφέρει καίρια πλήγματα στον Τουρισμό μας. Αναφέρεται μάλιστα στο πρόσφατο, μετά την πτώση του ρωσικού αεροσκάφους στην Αίγυπτο, αίτημα των ρωσικών Αρχών προς τις αεροπορικές εταιρίες να λαμβάνουν αυξημένα μέτρα ασφαλείας σε σχεδόν 50 προορισμούς, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η πρόληψη και η συνεχής βελτίωση των διαδικασιών, προσωπικού και υποδομών είναι τα ζητούμενα στην Ασφάλεια, αφού, ως γνωστόν, 100% ασφάλεια δεν υπάρχει σε κανένα μέρος σε αυτόν τον Κόσμο.